3030 sayılı Kanuna Göre Büyükşehir Yetki Alanı 3030 sayılı Büyükşehir Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanuna göre Büyükşehir, Belediye sınırları içinde birden fazla ilçe bulunan şehir olarak tanımlanmış ve bu şehirlerde kurulan belediyeler de Büyükşehir Belediyesi olarak adlandırılmıştı. Buna göre; Büyükşehir Belediyelerinin sınırları, ismini aldıkları büyükşehirlerin belediye sınırları, ilçe belediyelerinin sınırları ise, bu ilçelerin, büyük şehir belediyesi içinde kalan kısımlarının mülki sınırları olarak kabul ediliyordu. İstanbul Belediyesi’nin 3030 Sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önceki sınırları da, İstanbul Büyükşehir Belediyesinin sınırları olarak belirlenmişti. 5216 sayılı Kanuna Göre Büyükşehir Yetki Alanı 10/07/2004 tarihinde kabul edilerek 23/07/2004 tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanan Büyükşehir Belediyelerinin görev ve yetki alanlarını yeniden düzenleyen 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu “5. Maddesine göre, Büyükşehir belediyelerinin sınırları, adını aldıkları büyükşehirlerin belediye sınırları olarak belirlenmesine karşın, geçici 2. Madde ile İstanbul ve İzmit illeri için istisnai bir uygulama yapılarak büyükşehir belediye sınırları, Kanunun yürürlüğe girdiği tarihi itibariyle il mülkî sınırı olarak genişletildi. Bu hükümle birlikte İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yetki alanı 5460,85 km² (5343,22 km² kara alanı + 117,63 km² göl alanı) oldu. Daha önce büyükşehir yetki alanında bulunan ilçe sayısı da 27'den 32'ye çıktı. 5747 Sayılı Kanuna Göre Büyükşehir Yetki Alanı 06/03/2008 tarihinde kabul edilen 5747 sayılı “Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun” 22/03/2008 tarihli ve 26824 sayılı mükerrer Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Bu kanuna göre İstanbul’daki ilk kademe belediyelerinin tüzel kişilikleri kaldırılmış, kanunda ekli listede belirtilen ilçe belediyelerine mahalleleri veya mahalle kısımları ile birlikte katılmış, Eminönü Belediyesinin tüzel kişiliği kaldırılarak mahalleleriyle birlikte Fatih Belediyesine katılmış ve Arnavutköy, Ataşehir, Başakşehir, Beylikdüzü, Çekmeköy, Esenyurt, Sancaktepe, Sultangazi isimleri ile yeni ilçeler kurulmuştur. İstanbul ilinde 32 olan ilçe sayısı 39 olmuştur. 6360 sayılı Kanun ile İdari sınır ve Yapılanmalarda Düzenlemeler Yapıldı 12/11/2012 tarihinde Kabul edilen 6360 sayılı “On Üç İlde Büyükşehir Belediyesi ve Yirmi Altı İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun” ile İstanbul il mülki sınırları içerisinde bulunan köylerin tüzel kişiliği kaldırılarak bağlı bulundukları ilçe belediyesine mahalle olarak katılmıştır. Bir diğer düzenleme ile de Arnavutköy ilçesine bağlı Nakkaş ve Bahşayış mahalleleri ile Büyükçekmece ilçesine bağlı Muratbey Mahallesi Çatalça ilçesine bağlanarak Çatalca Belediyesine katılmış; Şişli ilçesine bağlı Ayazağa, Maslak ve Huzur mahalleleri Sarıyer ilçesine bağlanarak Sarıyer Belediyesine katılmıştır. İstanbul ili ve Büyükşehir Alanı İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin yetki alanı içerisindeki İstanbul'un toplam kara alanının %35'i (1869 km²) Anadolu Yakasında, %65'i ise (3474 km²) Avrupa yakasında bulunmaktadır.
İstanbul, Karadeniz’den Marmara ortalarına, İzmit Körfezi kıyılarından Trakya içlerine kadar uzanan büyük bir kenttir. Mevcut potansiyelleri ve konumu İstanbul’u küresel bir cazibe merkezi ve uluslar arası bir metropol olma yönünden şanslı kılmaktadır.
Nitekim, 1967 yılında Kanada’nın Toronto kentinde düzenlenen '‘Metropol Sorunları Semineri’'nde bütün dünyada saptanan 44 metropol bölge arasında, Londra, Paris, Madrid, Budapeşte, Moskova, Atina gibi Avrupa kentleri ile birlikte İstanbul da bulunmaktadır. Türkiye’de yapılan bir araştırma ve değerlendirme, halen sadece İstanbul ve İzmit’in gerçek metropoliten çevre karakteri taşıdığı, nüfusu milyonu aşmasına rağmen Ankara’nın henüz metropoliten nitelik taşımadığını ortaya koymuştur.
1995 yılında onaylanan İstanbul Metropoliten Alan Alt Bölge Nazım Planında metropoliten alanın batı sınırı Tekirdağ olarak belirlenmiş, doğu sınırında ise İstanbul il sınırına ek olarak Gebze ilçesi de kapsama dahil edilmiştir.
Merkeziyetçi yaklaşımdan uzaklaştığı için son derece isabetli yanları olmasına rağmen, 3030 sayılı Kanunun tanımladığı sınırlar, gerçek anlamda bir metropoliten alan uygulaması değildir. Çünkü, metropoliten alan kavramı, 3030 Sayılı Kanunla tanımlanan büyükşehirden çok farklıdır.
3030 Sayılı yasa gereği İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın sadece belediye sınırları içerisini planlama yetkisi bulunmaktadır. Bu sınırın dışında kalan kısımlar planlanan alanın yaklaşık iki katı olup, Valilik ile Bayındırlık ve İskan Bakanlığının yetki alanında kalmaktadır.
Ayrıca; İstanbul Büyükşehir Belediyesi sınırları içerisinde nazım plan kapsamında bulunan alanlarda, merkezi idarenin özel yasalarla (turizm alanları, sanayi alanları, özelleştirme yasası) planlama yetkisi vardır.
İl İdari sınırları içerisinde yaşayan nüfusun % 95’ine hizmet vermekle yükümlü olan İstanbul Büyükşehir Belediyesi, bütün alanın yaklaşık % 40’ını planlayabilmektedir.
Hızlı ve çarpık kentleşmenin önlenebilmesi ve sosyal standartların yükseltilebilmesi için, planlamanın il sınırına kadar ve tek elden yapılması gereklidir. Büyükşehir Belediye Başkanlığının plan yapma yetki sınırının il sınırı olarak düzenlenmesi bunu sağlayacaktır.
İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İLÇE ALAN BİLGİLERİ TABLOSU
TOPLAM ALAN | NÜFUSU | KARA ALANI | GÖL, BARAJ VE BENT ALANI |
---|---|---|---|
5.461 km 2 | 15.655.924 | 5.343 km 2 | 88,39 km 2 |
İLÇE | KARA ALANI (km 2)(*) | NÜFUS (**) |
---|---|---|
Avrupa Yakası | 3.474,35 | 9.857.804 |
ARNAVUTKÖY | 450,35 | 336.062 |
AVCILAR | 42,01 | 437.221 |
BAĞCILAR | 22,36 | 719.071 |
BAHÇELİEVLER | 16,62 | 567.848 |
BAKIRKÖY | 29,64 | 220.476 |
BAŞAKŞEHİR | 104,30 | 509.915 |
BAYRAMPAŞA | 9,61 | 268.850 |
BEŞİKTAŞ | 18,01 | 169.022 |
BEYLİKDÜZÜ | 37,78 | 409.347 |
BEYOĞLU | 8,91 | 218.589 |
BÜYÜKÇEKMECE | 139,17 | 276.572 |
ÇATALCA | 1.115,13 | 80.007 |
ESENLER | 18,43 | 427.901 |
ESENYURT | 43,13 | 978.007 |
EYÜPSULTAN | 228,42 | 420.194 |
FATİH | 15,59 | 356.025 |
GAZİOSMANPAŞA | 11,76 | 483.830 |
GÜNGÖREN | 7,21 | 269.944 |
KAĞITHANE | 14,87 | 445.672 |
KÜÇÜKÇEKMECE | 37,54 | 792.030 |
SARIYER | 175,39 | 344.250 |
SİLİVRİ | 869,52 | 48.537 |
SULTANGAZİ | 36,30 | 264.736 |
ŞİŞLİ | 10,71 | 532.802 |
ZEYTİNBURNU | 11,59 | 280.896 |
İLÇE | KARA ALANI (km 2) | NÜFUS |
---|---|---|
Anadolu Yakası | 1.868,87 | 5.798.120 |
ADALAR | 11,05 | 16.325 |
ATAŞEHİR | 25,20 | 416.529 |
BEYKOZ | 310,36 | 245.647 |
ÇEKMEKÖY | 148,09 | 299.806 |
KADIKÖY | 25,09 | 467.919 |
KARTAL | 38,54 | 475.042 |
MALTEPE | 52,97 | 523.137 |
PENDİK | 179,99 | 743.774 |
SANCAKTEPE | 62,42 | 492.804 |
SULTANBEYLİ | 29,10 | 221.723 |
ŞİLE | 781,72 | 360.702 |
TUZLA | 123,63 | 293.604 |
ÜMRANİYE | 45,31 | 723.760 |
ÜSKÜDAR | 35,33 | 517.348 |
İlçe Sayısı: 39 Mahalle Sayısı: 963 (***)
Avrupa Yakası Toplam Alanı | 3.562,74 km 2 |
Avrupa Yakası Kara Alanı | 3.474,35 km 2 |
Avrupa Yakası Göl Alanı | 88,39 km 2 |
Anadolu Yakası Toplam Alanı | 1.897,86 km 2 |
Anadolu Yakası Kara Alanı | 1.868,87 km 2 |
Anadolu Yakası Göl Alanı | 28,99 km 2 |
Avrupa Yakası Göl, Baraj ve Bentlerin Alanları
Terkos Gölü | 36,10 km 2 |
Büyükçekmece Gölü | 24,17 km 2 |
Küçükçekmece Gölü | 16,32 km 2 |
Sazlıdere Barajı | 9,85 km 2 |
Alibeyköy Barajı | 1,66 km 2 |
Büyük Bent | 0,15 km 2 |
Valide Sultan Bendi | 0,04 km 2 |
Ayvat Bendi | 0,03km 2 |
II. Mahmut Bendi | 0,02km 2 |
Kömürcü Bendi | 0,02 km 2 |
Topuzlu Bent | 0,02 km 2 |
Kirazlı Bent | 0,01 km 2 |
Anadolu Yakası Göl, Baraj ve Bentlerin Alanları
Ömerli Barajı | 21,07 km 2 |
Darlık Barajı | 5,93 km 2 |
Kamil Abduş Gölü | 1,08 km 2 |
Elmalı Barajı | 0,91 km 2 |
(*) Alan bilgileri bilgi amaçlı olarak hazırlanmıştır. (**) Kaynak: TÜİK Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi (ADNKS) sonuçları, 2020 (***) Kaynak: T.C. İçişleri Bakanlığı, İller İdaresi Genel Müdürlüğü, Alfabetik Mahalle Listesi, 2021
İLÇE BELEDİYELERİN TELEFON REHBERİ
Belediye | Belediye Başkanı | Telefon |
---|---|---|
Adalar | Ali Ercan AKPOLAT | 0 216 382 3 382 |
Arnavutköy | Mustafa CANDAROĞLU | 444 4 597 |
Ataşehir | Onursal ADIGÜZEL | 0 216 570 50 00 |
Avcılar | Utku Caner ÇAYKARA | 0 212 695 62 00 |
Bağcılar | Abdullah ÖZDEMİR | 0 212 410 06 00 |
Bahçelievler | Hakan BAHADIR | 0 212 484 38 00 |
Bakırköy | Ayşegül ÖZDEMİR OVALIOĞLU | 0 212 414 97 77 |
Başakşehir | Yasin KARTOĞLU | 444 06 69 |
Bayrampaşa | Hasan MUTLU | 444 19 90 |
Beşiktaş | Rıza AKPOLAT | 444 44 55 |
Beykoz | Alaattin KÖSELER | 444 666 1 |
Beylikdüzü | Mehmet Murat ÇALIK | 0 212 866 70 00 |
Beyoğlu | İnan GÜNEY | 444 0 160 |
B.Çekmece | Hasan AKGÜN | 444 0 340 |
Çatalca | Erhan GÜZEL | 444 6 102 |
Çekmeköy | Orhan ÇERKEZ | 0 216 600 0 600 |
Esenler | M. Tevfik GÖKSU | 444 00 73 |
Esenyurt | Ahmet ÖZER | 444 0 411 |
Eyüpsultan | Mithat Bülent ÖZMEN | 0 212 440 0 500 |
Fatih | Mehmet Ergün TURAN | 0 212 453 1453 |
Gaziosmanpaşa | Hakan BAHÇETEPE | 444 0 467 |
Güngören | Bünyamin DEMİR | 0 212 449 55 00 |
Kadıköy | Mesut KÖSEDAĞI | 0 216 542 50 00 |
Kağıthane | Mevlüt ÖZTEKİN | 444 23 00 |
Kartal | Gökhan YÜKSEL | 444 4 578 |
K.Çekmece | Kemal ÇEBİ | 444 4 360 |
Maltepe | Esin KÖYMEN | 0 216 458 99 99 |
Pendik | Ahmet CİN | 444 81 80 |
Sancaktepe | Alper YEĞİN | 0 216 622 33 33 |
Sarıyer | Mustafa Oktay AKSU | 444 1 722 |
Silivri | Bora BALCIOĞLU | 0 212 444 20 47 |
Sultanbeyli | Ali TOMBAŞ | 0 216 564 13 00 |
Sultangazi | Abdurrahman DURSUN | 444 23 32 |
Şile | Özgür KABADAYI | 0 216 712 12 75 - 77 |
Şişli | Resul Emrah ŞAHAN | 0 212 708 88 88 |
Tuzla | Eren Ali BİNGÖL | 444 0 906 |
Ümraniye | İsmet YILDIRIM | 0 216 443 56 00 |
Üsküdar | Sinem DEDETAŞ | 0 216 531 30 00 |
Zeytinburnu | Ömer ARISOY | 444 19 84 |